Badania wizualne (VT) to jedna z podstawowych i najczęściej stosowanych metod nieniszczących oceny jakości połączeń spawanych oraz powierzchni konstrukcji. Choć może wydawać się najmniej skomplikowaną z metod badań NDT, jej skuteczność zależy od wielu czynników – jednym z najważniejszych jest właściwe oświetlenie obiektu.

Wykonanie badania wizualnego VT a oświetlenie obiektu

Treść

Rola oświetlenia w badaniach wizualnych VT – wymagania norm i praktyka

Podstawowym warunkiem skuteczności badania wizualnego VT (np. przy badaniu spawów) jest odpowiednie przygotowanie warunków obserwacji, w tym przede wszystkim zapewnienie właściwego natężenia oświetlenia. Zgodnie z normami, m.in. PN-EN ISO 17637 oraz PN-EN 13018, a także wytycznymi zawartymi w wewnętrznych instrukcjach, minimalne natężenie światła na badanej powierzchni powinno wynosić 500 luksów. Światło musi być rozproszone, równomierne i padające pod odpowiednim kątem – co najmniej 30°, aby zminimalizować efekt cieniowania oraz olśnienia. Dodatkowo maksymalna odległość obserwacji badanej spoiny nie może przekraczać 600 mm.

Użycie niewystarczającego lub źle ukierunkowanego oświetlenia może prowadzić do błędnej interpretacji wyników, przeoczenia niezgodności, takich jak pęknięcia, podtopienia, porowatość czy nawisy spawalnicze. Dlatego każdy pomiar powinien być poprzedzony kontrolą natężenia światła przy pomocy luksomierza. W przypadku zmiany miejsca badania, rodzaju powierzchni lub źródła światła, obowiązuje konieczność ponownego pomiaru.

Wpływ światła na detekcję niezgodności – praktyczne aspekty badania

Odpowiednio dobrane światło pozwala na lepsze wyodrębnienie kontrastów, cieni i faktury badanej powierzchni, np. przy ocenie spoin zgodnie z normą PN-EN ISO 5817 (poziom jakości „B”). W przypadku spoin czołowych, które są poddawane obserwacji od strony lica i grani, obserwacja musi obejmować 100% długości złącza oraz strefę wpływu ciepła (SWC). W warunkach niedostatecznego oświetlenia może dojść do pominięcia drobnych, lecz istotnych wad, takich jak mikrospękania lub niewypełnienia rowka. W takich przypadkach inspektor może dodatkowo używać szkła powiększającego, jednak bez odpowiedniego oświetlenia ich skuteczność jest ograniczona. Bardzo ważne jest, aby kierunek padania światła nie zniekształcał rzeczywistego obrazu powierzchni, dlatego latarki używane w badaniach powinny mieć kontrolowaną wiązkę oraz możliwość regulacji natężenia i kąta padania.